|
1.はじめに すでに1週間以上の晴天と炎暑が続き、キノコの発生条件としては最悪であった。筆者らは、主として、ブナ・マツ科植物の優占する谷間の雑木林に目を向け、菌根性キノコの採集に励んだ。この機に子のう菌類2種、担子菌類90種を採集、分類することができた。

 
2.採集の概況 7月27日、「野鳥の森」のアカマツ・クヌギ林を調査、キノコ全体に赤褐色の粉をかぶったカバイロコナテングタケ、また半ば露出した卵を想わせるシラタマタケなどを採集した。 7月29日、ワヒダタケの美しい群生を、日吉神社のシイ林で見た。また、採石場近くのアカマツ・クヌギ林で、猛毒性のドクツルタケを採集した。 八坂神社はキノコの宝庫であった。とりわけ、直径20cmを越すクロイグチ、それに奇異なコウモリタケ。
また、シロハツモドキの大群生、シロオニタケとその類縁種カブラマツタケなど、大量に採集することができた。 7月30日、王子神社でヒラフスベを採集した。この種は、形態的におもしろいサルノコシカケ科のキノコである。 光蔵寺の裏山では、ほんのりとマツヤニ臭の漂うマツオオジなど、木材腐朽菌の数種を採集した。 7月31日、「野鳥の森」では、広葉樹の切り株に孤生したマンネンダケ、また、群生したカワラタケなどを採集した。これらは、今日制癌キノコとして脚光を浴びている代表的なものである。
 
 
3.調査結果 I Ascomycetes 子のう菌類 Helotiales ビョウタケ目 Helotiaceae ビョウタケ科 1 Helotium
sulphurinum
Qu■l. モエギビョウタケ Sphaeriales スフェリア目 Xylariaceae クロサイワタケ科 2 Hypoxylon
annulatum Mont. クロコブタケ II
Basidiomycetes 担子菌類 (1)Heterobasidiae 異担子亜綱 Dacryomycetales アカキクラゲ目 Dacryomycetaceae アカキクラゲ科 3 Dacryomyces
aurantius (schw.)
Farlow アカキクラゲ Tremellales シロキクラゲ目 Auriculariaceae キクラゲ科 4 Auricularia
Polytricha (Mont.)
sacc. アラゲキクラゲ (2)Homobasidiae 同担子亜綱 (A)Hymenomycetes 菌じん類 Aphyllophorales ヒダナシタケ目 Corticiaceae コウヤクタケ科 5 Aleurodiscus
amorphus Rabenh. アカコウヤクタケ 6 Stereum nirsutum (Fr.) S. F.
Gray キウロコタケ 7 S. spectabile
Klotzsch モミジウロコタケ Polyporaceae サルノコシカケ科 8 Coltricia cinnamomea
(Fr.) Murr. ニッケイタケ 9 Coriolus hirsutus (Fr.) Qu■l. アラゲカワラタケ 10 C.
versicolor (Fr.) Qu■l. カワラタケ 11 C. consors
Imaz. ニクウスバタケ 12 Cryptoporus volvatus (Pk.)
Hubb. ヒトクチタケ 13 Daedaleopsis tricolor (Fr.) Bond. et
Sing. チャカイガラタケ 14 Elfvingia applanata (Pers.)
Karst. コフキサルノコシカケ 15 Fomitopsis pinicolor (Fr.)
Karst. ツガサルノコシカケ 16 Ganoderma lucidum (Fr.)
Karst. マンネンタケ
17 Hirschioporus abietinus (Fr.)
Donk シハイタケ 18 Laetiporus versisporus (Lloyd)
Imazeki ヒラフスベ 19 Lenzites betulina Fr. カイガラタケ 20 Microporus
flabelliformis (Fr.) Kuntze ウチワタケ 21 Polyporus dispansus
Lloyd コウモリタケ 22 Pycnoporus coccineus Bond. et
Sing. ヒイロタケ Mucronoporaceae キコブタケ科
23 Cyclomyces fuscus
Kunze ワヒダタケ 24 Hymenochaeta mougeotii (Fr.) CKe. アカウロコタケ 25 I
nonotus xeranticus (Berk) Imaz et Aosh. ダイダイタケ 26 I. mikadoi (Lloyd)
IMaz. カワウソタケ 27 I. sp. 28 Onnia orientalis (Lloyd)
Imaz. アズマタケ Agaricales ハラタケ目 Tricholomataceae キシメジ科 29 Collybia
dryophila (Fr.) Kummer モリノカレバタケ 30 C. nigripes (Schwein.)
Sing. アシグロホウライタケ 31 Laccaria vinaceoavellanea
Hongox カレバキツネダケ 32 Micromphale pacificum (和名なし) 33 Marasmius maximus
Hongo オオホウライタケ 34 M. graminum (Libert) Berk. et
Br. ヒメホウライタケ 35 Lentinus lepidens (Fr.) Fr. マツオウジ 36 Respinatus
applicatus (Fr.) S. F. Gray シジミタケ 37 Schizophyllum commune
Fr. スエヒロタケ Amanitaceae テングタケ科 38 Amanita gymnopus カブラマツタケ 39 A.
porphyria (Fr.) Secr. コテングタケ 40 A. pseudoporphyria
Hongo コテングダケモドキ 41 A. spissacea Imai ヘビキノコドモキ 42 A. vaginata (Fr.)
Vitt. ツルタケ 43 A. virgineoides Bas シロオニタケ 44 A. virosa
Secr.ドクツルタケ 45 A. griseofarinosa Hongo コナカブリテングタケ 46 A. Pluteus
leonimus (Fr.) Kummer ベニヒダタケ Strophariaceae モエギタケ科 47 Naematoloma
fasciculare (Fr.) Karst. ニガクリタケ Paxillaceae ヒダハタケ科 48 Paxillus
curtisii Berk サケバタケ 49 P. atrotomentosus (Fr.)
Fr. ニワタケ Cortinariaceae フウセンタケ科 50 Inocybe lutea Kobayasi et
Hongo キイロアセタケ 51 I. asterospora
Qu■l カブラアセタケ Cantharellaceae アンズタケ科 52 Cantharellus cibarius
Fr. アンズタケ 53 C. minor
Pk. ヒナアンズタケ Hydnaceae ハリタケ科 54 Steccherinum ochraceum (Fr.) S. F.
Gray ニクハリタケ Phylacteriaceae イボタケ科 55 Polyozellus multiplex
(Underw.) Murr. カラスタケ Boletaceae イグチ科 56 Boletellus ananas (Curt.)
Murr. キクバナイグチ 57 Boletus pulverulentus Opat. イロガワリ 58 B. edulis
Fr. ヤマドリタケ 59 Gyroporus castaneus (Fr.) Qu■l クリイロイグチ 60 Leccinum
chromapes (Frost) Sing. アケボノアワタケ 61 L. scabrum (Fr.) S. F.
Gray ヤマイグチ 62 Phylloporus bellus (Mass.) Corner. キヒダタケ 63 P.
rhodoxathus (schw.) Bre. subsp. folliiporus (Murr.)
Sing. イロガワリキヒダタケ 64 Pulveroboletus retipes (Berk. & Curt.)
Sing. キアミアシイグチ 65 P. ravenelii (Berk. et curt.)
Murr. キイロイグチ 66 Tylopilus porphyrosporus (Fr.) Sm. クロイグチ
 67 T.
valens ホウベニシロイグチ 68 Xerocomus chrysenteron (At Amas)
Qu■l. キッコウアワタケ 69 X. subtomentosus (Fr.)
Qu■l. アワタケ Strobilomycetaceae オニイグチ科 70 Strobilomyces confusus
Sing. オニイグチモドキ Russulaceae ベニタケ科 71 Russula
foetensFr. クサハツ 72 R. emetica (Fr.) S. F. Gray ドクベニタケ 73 R.
erthropus peltereau ニオイベニハツ 74 R. cyanoxantha (Secr.)
Fr. カワリハツ 75 R. bella Hongo ニオイコベニタケ 76 R. Pseudodelica
Lang シロハツモドキ 77 R. SP. 78 Lactarius volemus (Fr.)
Fr. チチタケ Coprinaceae ヒトヨタケ科 79 Psathyrella hydrophila (Fr.)
Maire ムササビタケ Agaricaceae ハラタケ科 80 Agaricus peacomyces
peck ハラタケモドキ 81 A. SP. 82 A. SP. 83 Lepiota clypeolaria (Fr.)
Kummer ワタカラカサタケ (B)Gasteromycetes 腹菌類 Lycoperdales ホコリタケ目 Lycoperdaceae ホコリタケ科 84 Lycoperdon
pyriforme Pers. タヌキノチャブクロ 85 L. perlatum Pers. キツネノチャブクロ 86 Astraeus
hygrometricus (Pers.) Morgan ツチグリ 87 Gastrum mirabile
Mont. ヒナツチガキ
 88 Calvatia craniiformis (Schw.)
Fr. ノウタケ Sclerodermatales ニセショウロ目 Sclerodermataceae ニセショウロ科 89 Pisolithus
tinctorius (Pers.) Coker et Couch コツブタケ 90 Scleroderma cepa
Pers. タマネギモドキ 91 S.
lycoperdoides ヒメカタショウロ Hymenogastrales ショウロ目 Rhizopogonaceae ショウロ科 92 Kobayasia
nipponica (Kobay.) Imai et A.
Kawam. シラタマタケ

4.おわりに この調査期間中に、子のう菌類、2目2科2属2種、担子菌類、7目21科57属90種、合計9目23科59属92種(未知種の若干を含めている。)を分類同定することができた。 今後、オールシーズンを通じてこの調査を進める必要があり、石井町民各位のご協力を賜わりたいものである。 本調査をするにあたり、徳島大学薬学部大学院生 村上由人・氏田国恵の両氏、同薬学部学生 吉田雅昭氏には、炎暑にもかかわらず、採集にあたって終始惜しまぬご協力を賜わったことに対し紙面ながら謝意を表したい。 (Nov.
25, '85)
|