|
昭和42年7月24日より1週間,小松島市総合学術調査が実施され,筆者は生物部門に参加して,チリモ類を調べることとなった。くまなく当市内を廻ってみて,残念ながらチリモを多く産するような場所は殆ど見当らない。山間部に当る田野,櫛渕方面には,いくつかの溜池が散在しているが,いずれも内部を浚渫して水草はなくなっており,チリモ類採集の手がかりもない。そこで山寄りの地帯の水田やその周辺の溝,小水溜り,水の停滞している潅漑溝等で資料を採集した。このうち,櫛渕の水田から採集したものと,坂野町大林地区の潅漑溝のものとからは,かなりの数のチリモが見られたが,他のものには,殆ど見るべきものがなかった。
産地が極めて貧弱であるから,チリモフロラも個体数,種類数共に甚だ乏しい。全体で僅かに54種,24変種,合計78種類にすぎない。櫛渕の水田の資料は比較的多くのチリモを含み,個体数の多い種類は
Closterium dianae, Cl. ehrenbergii,
Pleurotaenium tignum, Pl. trabecula var.
maximum 等である。
当市内のチリモ類は,概して本県低地の水田等に広く見出される種類と考えてよいであろう。紙数の関係から,見出された種類の名称と図とを掲げるにとどめる。(産地:K,櫛渕;S,坂野)
Netrium digitus(Ehrenb.)Itzigs. & Rothe(図I,1)K
―― ―― var. lamellosum Groenbl.(図I,3)K
―― ―― var. naegeli(Breb.)Krieg.(図I,2)K
Gonatozygon monotaenium De Bary(図I,4)K
G. pilosum Wolle(図I,5)K
Closterium acutum Breb.(図I,8)K
Cl. calosporum Wittr.(図I,12)K
Cl. cornu Ehrenb.(図I,6,7)K,S
Cl. cynthia De Notaris(図II,9)K
Cl. dianae Ehrenb.(図I,10)K
―― ―― var. crassum Hinode(図I,11)K
Cl. ehrenbergii Menegh.(図I,18)K
Cl. intermedium Ralfs(図II,8)K
Cl. Kuetzingii Breb.(図II,12)K
Cl. leiblenii Kuetz.(図I,13)K,S
―― ―― var. recurvatum W. & G. S.
West(図I,14)S
Cl. lineatum Ehrenb.(図II,4)K
Cl. lunula(Muell.)Nitzsch(図II,1,2)K
Cl. moniliferum(Bory)Ehrenb.
(図I,15,16)K
―― ―― var. robustom Hinode(図I,17)K
Cl. nematodes Joshua(図II,10)K
Cl. praelongum Breb.(図II,5)S
Cl. pritchardianum Archer(図II,6)K
Cl. pseudo lunula Borge(図II,3)K
Cl. ralfsii Breb. var. hybridum(図II,11)K
Cl. tumidum Johons. var. nylandicum
Groenbl. (図I,9)K
Cl. venus Kuetz.(図I,19)K
―― ―― var. incurvum(図I,20)K,S
Pleurotaenium ehrenbergii(Breb.)De Bary(図II,15)K
―― ―― var. undulatum Schaarschm.(図III,1)K
Pl. elatum(Turn.)Borge(図III,2)K
Pl. tignum Hinode(図III,3)K
Pl. trabecula(Ehrenb.)Naeg. (図II,13)K
―― ―― var. maximum(Reinsch)Roll(図II,14)K
Pl. truncatum(Breb.)Naeg. var.
farquharsonii(Roy)W. &. G. S.
West(図II,16)K,S
Euastrum ansatum Ehrenb. var.
dideltoides Ducellier(図III,4)K
E. spinulosum Delp. var. vaasii Scott &
Presc.(図III,6)K
E. turneri W. West(図III,5)K
Cosmarium australe(Racib.)Luetkem.(図III,7)S
―― ―― var. brevius W. & G. S.
West(図III,8)S
C. binum Nordst.(図IIII,11)K
C. blyttii Wille(図IIII,22)K,S
C. granatum Breb. (図III,14)K,S
C. hammeri Reinsch var. protuberans W.
& G. S. Wesr(図III,13)K,S
C. kamiyamense Hinode(図IIII,19)S
C. laeve Rabenh. var. septentrionale
Wille(図III,17)K
C. lundellii Delp. var.
circulare(Reinsch)Krieg.(図III,22)K
―― ―― var.ellipticum W. West(図III,21)K
C. macuratiforme Schmidle(図III,4)K
C. macuratum Turn.(図III,3)K
C. margaritatum(Lund.)Roy&Biss.(図IIII,18)K
C. meneghini Br■b(図III,16)S
C. obsoletum(Hantzsch)Reinsch(図IIII,1)K
―― ―― var.sitvense Gutw.(図IIII,2)K
C. obtusatum Schmidle.(図IIII,5)K,S
C. orthopleurum Roy & Biss.(図IIII,15)K
C. pachydermum Lund.(図III,11)K
―― ―― var.ellipticum Hinode(図IIII,12)K
C. pseudobroomei Wolle(図IIII,20)K
C. pseudomagnificum Hinode(図IIII,12)K
C. punctulatum Breb. var.
subpunctulatum(Nordst.)K Boerges.(図IIII,8)
C. quadratum Ralfs.(図III,18)K
C. quadrum Lund. var. minus Nordst.(図IIII,17)K
C. sportella Breb.(図IIII,7)K
C. subauriculatum W. & G. S.
West(図IIII,7)K
C. subcostatum Nordst.(図IIII,13)S
C. subcrenatum Hantzsch.(図IIII,14)K
C. subnobile Hinode(図IIII,21)K
C. subspeciosum Nordst.(図IIII,10)K
C. subrectangulare Nordst.(図III,19)K
C. subtrapezicum Hinode.(図IIII,16)S
C. subtumidum Nordst.(図III,15)K
C. stigmosum(Nordst.)Krieg.(図III,20)K
C. turgidum Breb. var. ovatum Nordst.(図III,10)K
C. turpinii Breb. var. podolicum Gutw.(図IIII,9)K
C. westii Bernard(図III,9)S
Staurastrum crenulatum.(Naeg.)Delp.(図IIII,23)K
St. punctulatum Breb.(図IIII,24)K
図I
図II
図III
図IIII
図の説明
第I図
1.Netrium digitus(Ehrenb.)Itzigs. &
Rothe
2.― ― var. naegeli(Breb.)Krieg.
3.― ― var. lamellosum Groenbl.
4.Gonatozygon monotaenium De Bary
5.G. pilosum Wolle.
6,7.Closterium cornu Ehrenb.
8.Cl. acutum Breb.
9.Cl. tumidum Johns var. nylandicm
Groenbl.
10.Cl. dianae Ehrenb.
11.― ― var. crassum Hinode.
12.Cl. calosporum Wittr.
13.Cl. leibleinii Kuetz.
14.― ― var. recurvatum W. & G. S. West.
15,16.Cl. moniliferum(Bory)Ehrenb.
17.― ― var. robustum Hinode.
18.Cl. ehrenbergii Menegh.
19.Cl. venus Kuetz.
20.― ― var. incurvum(Breb.)Krieg.
第II図
1,2. Closterium lunula(Muell.)Nitzsch.
3.Cl. pseudolunula Borge.
4.Cl. lineatum Ehrenb.
5.Cl. praelongum Breb.
6,7.Cl. pritchardianum Arch.
8.Cl. intermedium Rolfs.
9.Cl. cynthia De Nataris.
10.Cl. nematodes Joshua.
11.Cl. ralfsii Breb. var. hybridum
Rabenh.
12.Cl. Kuetzingii Breb.
13.Pleurotaenium trabecula(Ehrenb.)Naeg.
14.― ― var. maximum(Reinsch)Roll.
15.Pl. ehrenbergii(Breb.)De Bary.
16.Pl. truncatum(Breb.)Naeg. var.
farquharsonii(Roy)W. & G. S. West.
第III図
1.Pleurotuenim ehrenbergii var.
undulatum Schaarschm.
2.Pl. elatum(Turn.)Borge.
3.Pl. tignum Hinode.
4.Euastrum ansum Ehrerb. var.
dideltoides Ducellier.
5.E. turnerii W. West.
6.E. spinulosum Delp. var vaasii Scott &
Presc.
7.Cosmarium australe(Racib.)Luetkem.
8.― ― var. brevius W. & G. S. West.
9.C. westii Bernard.
10.C. turgidum Breb. var. ovatum Nordst.
11.C. pachydermum Lund.
12.― ― var. ellipticum Hinode.
13.C. hammeri Reinsch var. protuberans
W. & G. S. West.
14.C. granatum Breb.
15.C. subtumidum Nordst.
16.C. meneghinii Breb.
17.C. laeve Rabenh. var. septentrionale
Wille.
18.C. quadratum Ralfs.
19.C. subrectangulare Nordst.
20.C. stigmosum(Nordst.)Krieg.
21.C. lundellii Delp. var. ellipticum W.
West.
22.― ― var. circulare (Reinsch)Krieg.
第IIII図
1.Cosmarium obsoletum(Hantzsch)Reinsch.
2.― ― var. sitvense Gutw.
3.C. maculatum Turn.
4.C. macutatiforme Schmidle.
5.C. obtusatum Schmidle.
6.C. subauriculatum W. & G. S. West.
7.C. sportella Breb.
8.C. punctulatum Breb. var.
subpunctulatum(Nordst.)Boerges.
9.C. turpinii Breb. var. podolicum Gutw.
10.C. subspeciosum Nordst.
11.C. binum Nordst.
12.C. pseudomagnificum Hinode.
13.C. subcostatum Nordst.
14.C. subcrenatum Hantzsch.
15.C. orthopleurum Roy & Biss.
16.C. subtrapezicum Hinode.
17.C. quadrum Lund. var. minus Nordst.
18.C. margaritatum(Lund.)Roy & Biss.
19.C. kamiyamense Hinode.
20.C. pseudobroomei Wolle.
21.C. subnobile Hinode.
22.C. blyttii Wille
23.Staurstrum crenulatum(Naeg.)Delp.
24.St. punctulatum Breb. |